Winterdepressie

Recent onderzoek meldt dat ‘met het aanbreken van de wintertijd voor veel mensen een periode aanbreekt waarin ze zich somber voelen en een grotere slaapbehoefte hebben’. De auteurs menen een mogelijke oorzaak te zien in het gebrek aan licht op de werkvloer in deze duistere maanden, en ARBO-diensten pleiten voor meer licht op de werkvloer. Het is fascinerend hoe wij meer en meer vervreemd zijn geraakt van de ons omringende (en ons vormende?) natuur. In plaats van ons aan te passen pogen wij de natuur tot in extenso naar onze wensen om te vormen.

Meeste depressies in de maand januari geconstateerd.

In de januari maand zijn de dagen duidelijk merkbaar korter; eind december heeft de zon haar laagste stand bereikt. Hierna zal het licht weer gestaag in kracht gaan toenemen. Deze hoopvolle omwenteling werd door onze voorvaderen met gejuich begroet tijdens een groot ‘joelfeest’. In de maand januari worden tegenwoordig de meeste depressies en zelfmoorden geconstateerd.

Voor veel moderne mensen zijn deze donkere maanden ‘normale maanden’.  Afgewisseld door enkele ‘feestdagen’ vol uiterlijkheden. Voor onze voorouders waren deze maanden echter onlosmakelijk verbonden met iets wat zich ook telkens weer in ons binnenste afspeelt: een tijd van weemoed over datgene wat wij graag hadden willen bereiken, en tegelijkertijd een tijd van rust en een natuurlijke oproep tot beschouwing en bezinning. Een tijd van goede voornemens voor de komende tijd.

Adempauze

In deze moderne tijd doen wij dergelijke wisselwerkingen tussen ons en de ons omringende natuur af als ‘achterhaald’ of als ‘lastig. Vandaar dat we spreken over een ‘winterdepressie’: een pathologische gesteldheid, die bestreden dient te worden. Juist in deze tijd, nu het meer dan ooit tevoren nodig is om af en toe een adempauze in te lassen waarin wij de kans krijgen om ons te bezinnen op het hectische komende jaar, wordt deze natuurlijke adempauze overbodig verklaard.  De hier en daar opklinkende noodkreet wordt met allerlei hulpmiddelen bestreden.

Gebrek aan licht

Sommige wetenschappers proberen de winterdepressie c.q. het ‘gebrek aan licht’ te verklaren door de werking van het hormoon melatonine uit de pijnappelklier. Hierbij hoopt men op een schijnbare en beheersbare oplossing van het zoveelste natuurverschijnsel. Beren doen een winterslaap. Vogels trekken naar het zuiden. Vissen graven zich in de modder in en wij mensen…… zoeken naar een pil.

Zijn deze duistere dagen waar wij nu ‘last van hebben’ nu werkelijk een bedreiging voor ons, en onze 24 uurs-economie? Of vormen zij juist een mogelijkheid om op adem te komen en om ons te bezinnen op de hectiek van komend jaar?

Biologische klok

Als we tenslotte nog even naar onze eigen klokken kijken, dan is onze mentale activiteit aan het eind van de ochtend het hoogst (de beste vergadertijd), de spierfunctie aan het eind van de middag (bijna alle baan- en veldrecords uit de sportgeschiedenis sneuvelden dan ook in de late middag of ’s avonds) en de beste tijd om te slapen ’s nachts. William Blake (1757-1827) zei het zo: Denk ’s morgens, handel ’s middags, eet ’s avonds en slaap ’s nachts!