Ouder worden & jong blijven, dat is een levenskunst. We worden gemiddeld ouder, we worden gemiddeld gelukkiger, we worden gemiddeld zieker, we worden gemiddeld depressiever, we worden gemiddeld….. Gelukkig hoeft niemand aan de gemiddelden te voldoen en mag iedereen zijn eigen beslissingen nemen.

Het gelukkigst

Een onderzoek onder 9.000 mensen, gepubliceerd in the Observer van november 2001, liet zien dat ondanks wat gezondheidsklachten de leeftijdscategorie van 70 jaar en ouder het gelukkigst is! Ondanks problemen met gezondheid, een lager inkomen en de naderende dood zijn Britten boven de zeventig het gelukkigst van alle leeftijdscategorieën, blijkt uit het onderzoek. “Wij vonden dat het ouder worden rechtstreeks verband houdt met het toenemen van ons geluksgevoel”, zegt Jonathan Scales van het Instituut voor Sociaal en Economisch onderzoek van de Universiteit van Essex. (1)

Volgens het onderzoek vertoont het algemeen gevoel van geluk van de bevolking tussen de 15 en 90 jaar oud een U-vormige curve. Het optimisme van tieners laat na het 15de levensjaar een scherpe daling zien om vervolgens op 18-jarige leeftijd licht af te vlakken in een gestage neerwaarts gerichte lijn die doorgaat tot het 40ste levensjaar.

Tussen de 40 en 50 ondergaan mensen een algeheel gevoel van depressie, waarna het gevoel van geluk langzaam begint te stijgen om zijn hoogtepunt te bereiken rond de 70. Dit gevoel van blijdschap is ook nog eens 15 procent hoger dan de kortdurend gelukzalige roes die werd beleefd als tiener.

Ouder worden

In mijn behandelkamer kan ik deze conclusie niet zonder meer bevestigen. De problemen van het ouder worden – die ik bij sommigen met een groot scala aan klachten wat probeer te relativeren met opmerkingen dat ‘krakende wagens het langst lopen’ of zoals het Tibetaanse gezegde ‘van kromme bomen zaagt men tenminste geen planken’ – zijn toch wel evident. De huidige maatschappij probeert het ouder worden ook op haar beurt zoveel mogelijk weg te drukken of weg te poetsen. Het ‘strak trekken’ en het jeugdig gevuld houden van de vormen door allerlei hormonen of plastische chirurgie is gemeengoed geworden.

 

Elke levensfase heeft zo zijn charmes. Dit behoeft geen betoog. Bij het doorlopen van deze fasen wordt als het ware het rad van fortuin doorlopen. Bij de Chinezen bekent als de cyclus van de levensloop, maar het rad draait onverbiddelijk verder. Op hoge leeftijd wordt men soms weer ‘kinds. Minimaal 10% van de ouderen wordt door de zo gevreesde ziekte van Alzheimer bezocht. Een treffend verhaal in dit verband gaat over Nederlandse emigranten naar Australië, die na verloop van jaren het Nederlands volledig kwijt waren en Engelstalig werden. Bij het dementeren (kinds worden) vergat men de laatst aangeleerde taal en men begon weer Nederlands te spreken tot grote verbazing van de Aussies. En de cirkel is weer rond.

Casus uit de praktijk

Een van de opvallendste patiënten uit mijn praktijk was een 75-jarige vrouw. Zij kwam met klachten van wisselende bloeddruk, buikpijnen, lusteloosheid, druk in het hoofd, wisselend obstipatie en diarree, artrose en nekpijnen en vermoeidheid. Factoren die het leven van deze tot 8 jaar geleden vitale dame tot een slepende tredmolen maakte. Met het oog op bovenstaande klachten bestond echter haar voornaamste probleem uit het feit dat ze niet meer reizen kon en haar hobby fotograferen niet meer kon uitoefenen.

 

Natuurlijk heb ik bij deze patiënt een groot scala aan disfuncties en stoornissen gevonden. Dat hadden specialisten ook gevonden en zo zijn in de voorgaande 4 jaren vele medicijnen voorgeschreven. Zoals voor het bloedsuikergehalte, de schildklier, de nieren en het hart. Het voor mij meest opvallende probleem deed zich echter voor in de maag. Naar aanleiding van een nauwkeuriger anamnese en verder onderzoek, concludeerde ik een vérgaande vorm van hypoaciditeit. Het gebrek aan maagzuur veroorzaakt een slechte eiwitvertering, rotting en toxinen in de darmen, slechte bouwstoffen in de lever, etc. (2) Na een drietal maanden behandeling waren vele klachten fors verminderd. De hypoaciditeit had tal van lichaamsfuncties verstoord in een domino-effect. Ieder omgevallen steentje was voor een specialist aanleiding om er medicatie op los te laten.

 

Nadat de maagfunctie zich herstelde, is dit beleid voortgezet en zijn we, in overleg met de diverse specialisten de reguliere medicijnen langzaam maar zeker één voor één af gaan bouwen. Zes maanden na het eerste consult stond er weer een vitale vrouw in mijn praktijk. Na het onderzoek waaruit bleek dat vrijwel alles weer in functie was hersteld, waarna wij een consult voor een half jaar later afspraken. Vier weken later ontving ik een kaartje uit Rusland met de mededeling dat zij een reis maakte met de Orient-Expres. Inmiddels is deze dame 82 jaren jong, reist nog altijd over de wereld gewapend met haar fototoestel en komt trouw ieder half jaar op controle om te kijken of ze nog iets kan voorkómen, zoals ze zelf zegt.

(te) Veel medicijnen

Deze casus toont aan dat aanvankelijk simpele oorzaken over het hoofd gezien worden door het woud van specialismen. Iedere geneeskundige, zowel regulier als alternatief vindt altijd wel iets. Vele ouderen lopen met viskoffers vol met medicijnen, om ze via de vakjes maar uit elkaar te kunnen houden. Baat het niet, dan schaad het wel degelijk. Het ene medicijn dient de bijwerkingen van het andere geneesmiddel te bestrijden, wat op zijn beurt ook weer klachten veroorzaakt. Het domino-effect is snel ingezet in een lichaam. (3)

Het misschien wel meest opvallende is dat deze dame niet haar klachten op de voorgrond zette, maar het niet kunnen uitvoeren van haar hobby, oftewel het niet meer vitaal kunnen zijn als grootste probleem naar voren bracht. Daarmee gaf zij indirect uiting aan het somato-psychische fenomeen, dat medicijnen naast hun kwantiteitsverbeterende oogmerk ook wel eens de kwaliteit van het leven drastisch kunnen verminderen.

Doel van geneeskunde is gezondheid

‘Jeugd is geen leeftijd maar een geestesgesteldheid’ wordt wel gezegd. De afgelopen 150 jaar is de reguliere geneeskunde ontstaan, die in de afgelopen 40 jaar enorme sprongen heeft gemaakt. De cijfers wijzen echter uit dat we steeds zieker worden. Doel van de geneeskunde is niet elke klacht maar wegtoveren met een pil of magische handvaardigheid. Doel van de geneeskunde is het bereiken van de beste aanpassing van het individu aan zijn omgeving. (4) Observeer en help de natuur, zei Hippocrates en dat is de natuurlijke weg van kwaliteit.

 

Elke leeftijd heeft zijn leuke en minder leuke kanten. Het gaat er alleen maar om de parels van inzicht die in onze levenservaringen verborgen liggen, eruit te peuren. Gezond leven kan op elke leeftijd en geluk kan je niet najagen of vasthouden, evenmin als je je adem in kunt houden …… om het te behouden.

 

1. Hill, Amalia, https://www.theguardian.com/uk/2001/nov/04/socialsciences.highereducation
2. Guyton, Arthur C.; John E. Hall (2006). Textbook of Medical Physiology (11 ed.). Philadelphia: Elsevier Saunders. p. 797. ISBN 0-7216-0240-1
3. Agabegi, Elisabeth D.; Steven S. (2008). Step-Up to Medicine (Step-Up Series). Hagerstwon, MD: Lippincott Williams & Wilkins. ISBN 0-7817-7153-6.
4. Huber, M. Britisch Medical Journal (online) 343 (jul26 2): d4163 July 2011

 

Lees ook de column van het IMC: Ánders kijken …. het lichaam liegt en bedriegt niet.

 

Kijk ook naar het Webinar-29 van het IMC over de dokter in je lijf.