Wat is het?

Het middenrif (Diafragma) scheidt de borstholte en buikholte van elkaar. Bij een middenrifbreuk (Hiatus Hernia) is de opening in het middenrif groter dan normaal, waardoor de maag in de borstholte terecht kan komen.

De oorzaak van een middenrifbreuk is niet bekend. Er zijn wel factoren die de kans op een middenrifbreuk vergroten, zoals overgewicht, roken en alcohol drinken.

Bekende symptomen van een middenrifbreuk zijn zuurbranden, misselijkheid en moeite met slikken.

De reguliere behandeling van een middenrifbreuk bestaat uit medicatie om de maagzuurproductie te remmen, leefstijlaanpassingen en/of een operatie.

Als je eet, komt het voedsel via je slokdarm in je maag terecht. De slokdarm bereikt de maag via een opening in het middenrif, dit bevat een opening voor het doorlaten van de slokdarm, slagaders, aders en zenuwen. Wanneer de opening in het middenrif groter is dan normaal, spreken we van een middenrifbreuk. Dit wordt ook wel een hernia diafragmatica genoemd. Het komt zowel bij kinderen als bij volwassenen voor. In de westerse wereld heeft ongeveer 40% van de mensen van 60 jaar en ouder een middenrifbreuk.

Middenrifbreuk bij kinderen: door onvoldoende opbouw van het middenrif kan bij kinderen een deel van de buikinhoud in de borstholte terechtkomen. Meestal komt de dunne of dikke darm in de borstholte terecht. Het is een zeer ernstige aandoening waarbij het kind vanaf de geboorte aan de beademing moet en zo snel mogelijk een operatie moet ondergaan.

Middenrifbreuk bij volwassenen: door een breuk in het middenrif kan een deel van de maag door deze opening naar boven glippen. De afsluiting tussen de slokdarm en je maag werkt dan niet goed meer. Hierdoor kan maaginhoud in je slokdarm terechtkomen, dit noemen we brandend maagzuur of reflux. Als je brandend maagzuur hebt, ontstaat er irritatie en kan je slokdarm ontsteken.

 

Het ánders kijken van het IMC

De maag vormt een glijvlak met het middenrif, wanneer dit vrij beweegt is er een normale situatie. Wanneer de buikorganen ofwel te hard drukken of verzakken, ontstaat er een rek op de doorgang in het middenrif. We gaan onderzoeken wat de oorzaak van de breuk is.

Er wordt een onderscheid gemaakt tussen vier verschillende types:

• Type I: Een glijbreuk (een deel van de maag glipt via de hiatus oesophageus door naar de borstholte en duwt de slokdarm naar boven). Hierbij kijken we naar de oorzaken, zowel het middenrif als de buik, want in feite wordt de maag omhoog geduwd. Daar liggen oorzaken aan ten grondslag.
• Type II: Een rolbreuk of para-oesofageale hiatus hernia (een deel van de maag dringt op een andere plaats in het middenrif naar boven en ligt dus naast de slokdarm). Hierbij daalt feitelijk het middenrif naar beneden en rolt een deel van de maag door de verlaagde opening. Hierbij kijken we naar de oorzaken waaróm het middenrif daalt. Het middenrif is een spier, die steun moet hebben van de buikorganen. Wanneer de buikorganen verzakken (enteroptose) moet het middenrif wil naar beneden om te kunnen functioneren bij de ademhaling.
• Type III: Een gemengde hernia (een combinatie van type I en II). Ook hierbij kijken we naar de oorzakelijke verbanden, vaak in de buik gelegen.
• Type IV: Intra-thoracale maag (de gehele maag en soms ook dikke darm ligt in de borstkas). Dit type dient in het ziekenhuis behandeld te worden door een operatie.

 

Wat kan het IMC?

Osteopathie is gespecialiseerd in de vrije beweeglijkheid van de buik- en borstorganen en kan nauwgezet de oorzakelijke verbanden in kaart brengen en behandelen. Of de breuk zelf hersteld is afhankelijk van het stadium en de grootte van de breuk. In ieder geval kan de osteopathie voor veel verlichting zorgen.

 

Casus: Hiatus Hernia

Patiënt, 36 jaar jong, komt op consult wegens maagzuur, opgeblazen gevoel, misselijkheid en kortademigheid. De klachten zijn 17 jaar geleden begonnen. Liggen, koffie, knoflook, alcohol of gaan bewegen na het eten verergeren de klachten. Op zijn 20e is een maagbreuk geconstateerd, waarna maagzuurremmers zijn voorgeschreven. Met 28 jaar is de maagbreuk endoscopisch (van binnenuit) geopereerd, zonder resultaat, maar feitelijk meer klachten.

Het onderzoek bracht een typisch osteopathische samenhang van factoren aan het licht:

• Een laagstand van de rechter nier in een 3e graads ptose (osteo-term)
• Hierdoor een forse scheeftand van de lever in kanteling naar rechts.
• De lever is verbonden aan de slokdarm (lig. Triangulare sinister); de scheefstand veroorzaak een tractie
• De tractie en de laagstand van het middenrif zijn oorzakelijk voor de maagbreuk.
• Resulterend in een versterkte lordose (kromming van de wervelkolom)

Na drie behandelingen zijn de klachten verdwenen; het littekenweefsel van de operatie in 2008 vraagt echter een tweejaarlijkse (preventieve) behandeling. Deze casus toont de complexiteit van factoren bij het ontstaan van klachten (multicausaal) en de noodzaak van een totale kijk in onderzoek en behandeling.

 

Casus: ánders kijken naar middenrifbreuk

Patiënte van 57 jaar komt met maagklachten in de praktijk. Omdat patiënte in het verleden bekend was met overtollige lucht in de maag, dacht zij in eerste instantie aan een tijdelijke opvlamming van dit oude probleem. Regulier onderzoek toonde een middenrifbreuk (Hiatus Hernia). Het middenrif is een spierplaat die de borstholte scheidt van de buikholte. In het middenrif zit een smalle opening waar de slokdarm doorheen loopt van borstholte naar buikholte.

Als de opening tussen borst- en buikholte wat wijder is dan normaal wordt dat een middenrifbreuk genoemd. Officieel wordt de naam ‘middenrifbreuk’ (Latijn: hernia diafragmatica) alleen gebruikt als de aandoening aangeboren is. Als de diagnose op latere leeftijd wordt gesteld wordt het een ‘hiatus hernia’ genoemd.

Een middenrifbreuk geeft zelf geen klachten. Klachten ontstaan pas als de maag door de wijdere opening in het middenrif (gedeeltelijk) omhoog komt. De maag hoort normaal gesproken in de buikholte te liggen. Bij mensen met een middenrifbreuk kan een deel van de maag omhoog komen. De overgang van de slokdarm naar de maag komt dan in de borstholte te liggen, in plaats van in de buikholte. De maaginhoud kan dan gemakkelijk omhoog stromen in de slokdarm, dit noemen we ‘reflux’ (brandend maagzuur).

Maagsap bevat onder andere zoutzuur; een erg agressief zuur. De maagwand is bestand tegen dit agressieve zuur omdat de maag bekleed is met een dikke slijmvlieslaag. De slokdarm heeft zo’n dikke beschermlaag niet. Regulier wordt dit behandeld met maagzuurremmers, met gevolgen voor de vertering, of in ernstige gevallen een operatie.

Na een intensieve osteopathische behandeling van de diverse factoren die een rol hebben gespeeld bij deze Hiatus Hernia, was patiënte na 3 maanden klachtenvrij. Osteopathie behandeld niet zozeer de hernia zelf, maar de omliggende structuren, waardoor de druk op de hernia afneemt. Patiënte blijft, vanwege de breuk onder periodieke behandeling.