Wat is het?

Als gevolg van eerder doorgemaakte ontstekingen, verteringsstoornissen, infecties, buiktrauma’s of operaties kunnen er in het peritoneum (buikvlies) of andere vliezen verklevingen ontstaan. Het buikvlies is bindweefsel en reageert op een beschadiging met littekenvorming (verkleving). Deze verklevingen zijn weer oorzaak van fixatie van buikorganen (met als gevolg functievermindering), buikpijnen en uitstralende pijnen. In het IMC hebben we veel ervaring min de behandeling van littekens en verklevingen.

 

Het ánders kijken van het IMC

Ieder onderdeel van je lichaam is omhult door een vlies (fascie), zo kennen we botvlies, hersenvlies, longvlies, buikvlies, etc. Door beweging produceert dit vlies een soort olie, dat glijden en dus bewegen makkelijk maakt. Het verschil tussen littekens, verklevingen en aanklevingen:

Litteken:

Een litteken is normale reactie op beschadiging, ten gevolge van een ongeval, een operatie of bijvoorbeeld brandwonden. Bij een normaal verloop, is het litteken niet pijnlijk en heeft een lichte kleur, meestal bij oppervlakkige of kleine huidbeschadiging. De vorming: kan tot twee jaar duren, sterk afhankelijk van vorm, grootte en plek letsel.

Bij een afwijkend verloop is het litteken pijnlijk, er is jeuk of minder beweeglijkheid, ook kan het lelijk of ontsierend zijn.

Soms is er een storing (stoorveld) of dystrofie.

 

Aankleving:

We spreken van een aankleving wanneer twee vliezen aan elkaar blijven plakken. Vergelijk twee plastic lagen met olie ertussen. Bij gebrek aan beweging, ontstaat er minder olie en wrijving. Vergelijk twee lagen huishoudfolie. Het orgaan, de spier, de pees moet toch kunnen bewegen, maar de wrijving doet zeer en dus vermijden we dat. Osteopathie brengt op subtiele wijze de fasciale lagen (vlies) weer in beweging, waarna weer olie wordt aangemaakt. Uiteraard bij veelvuldige beweging daarna.

 

Verkleving:

Verklevingen ontstaan door een infectie, een operatie, een trauma of immobiliteit. Het principe achter een verkleving is dat bindweefsellagen verbindingen maken, vaak door reparatie, maar nog vaker door gebrek aan beweging. Beweging voorkomt juist deze verbindingen. Eenmaal ontstane verklevingen kunnen behandeld worden, waardoor de verkleving minder trekt aan andere weefsels, minder pijnklachten veroorzaakt en niet meer verder verkleeft.

 

Oorzaak van verklevingen

Verklevingen in de buikholte kunnen ontstaan door:

• Ontstekingen in de buikholte zoals een buikvliesontsteking.
• Bestraling van kwaadaardige tumoren in de buikholte, bijvoorbeeld bij baarmoederhalskanker of blaaskanker.
• Buikoperaties zoals een appendixoperatie, baarmoederoperatie of anders.
• Endometriose is een aandoening waarbij weefsel dat enigszins op baarmoederslijmvlies lijkt, buiten de baarmoeder op plekken (zoals eierstokken, eileiders, buikvlies, blaas of darmen) aanwezig is. Dit op baarmoederslijmvlies lijkend weefsel geeft tijdens de menstruatie een reactie, wat flinke pijn kan geven.
• Als een operatie heeft plaatsgevonden, moeten de snijranden van de wond weer aan elkaar groeien. Ook de losgemaakte organen moeten weer in de buikholte vastgroeien. Dit aan elkaar vastgroeien, kan gepaard gaan met vorming van harde, stugge strengen littekenweefsel. Dit zijn de zogenoemde bindweefselstrengen of de verklevingen. Na operaties in de buik ontstaan bij 90 tot 100 % van de patiënten verklevingen in de buik. Het is onduidelijk waarom bij sommige mensen veel meer bindweefselstrengen ontstaan na een operatie dan bij anderen. Bij sommige patiënten is één operatie al voldoende om verklevingen te ontwikkelen.

 

Bij een verkleving is het fibroseringsproces definitief, maar wel nog te mobiliseren ten opzichte van zijn omgeving en binnen de mechanische grenzen van het weefsel en zijn compensatie. Dat is daarbij ook het doel van de osteopathische behandeling: mobiliteit herwinnen binnen een aangepaste situatie. Vaak dient het lichaam nieuwe krachtlijnen te ‘leren’.

 

Wat kan het IMC?

De behandeling kan bestaan uit specifieke homeopathische medicijnen voor de verklevingen en osteopathische handgrepen om de verklevingen functioneel te behandelen. Osteopathie kan bij uitstek veel om het ongemak en de klachten van littekens en verklevingen te verhelpen. Littekens zelf blijven, dat is logisch, de meeste verklevingen ook, aanklevingen zijn goed te verhelpen. Het is aan de osteopaat om het onderscheidt te maken. Ook al blijven littekens en verklevingen, dit weefsel is wel zodanig te behandelen dat het ‘past in je lijf’, ofwel dat je lichaam er mee om kan gaan, waardoor de klachten verdwijnen.

Tip:

Er zijn zalven en crèmes in de handel. Probeer eerst eens een Oma-middeltje: citroensap met honing vermengen en ’s avonds op het litteken smeren. Ook bestaat er koninginnegelei (Royal Jelly) wat goed kan helpen. Voor de hardnekkige littekens bestaat er Kelosoft. Vraag de mesoloog naar wat kan.

 

Kijk naar het Webinar-23 van het IMC: over Littekens & Verklevingen. 

 

Lees ook verder bij de Kennisbank van het IMC: over operaties.

Casus verkleving: litteken aan de wand

Patiënt 35 jaar komt in 2015 met klacht over krampen in de maag. Opvallend is een litteken vlak onder het borstbeen. Daar was ooit als kind van 8 jaar een stoelpoot binnen gedrongen, door een ongelukkige val. De toenmalige wond was gehecht en feitelijk was er geen probleem, tot de leeftijd van 14 jaar. Toen begonnen de maagzuurklachten en patiënt heeft 20 jaar maagzuurremmers geslikt. Drie behandelingen deden de krampen en het nog steeds aanwezige maagzuur verminderen, zodat met de medicatie kon worden gestopt. Drie jaar later begint de plek weer te trekken, met licht maagklachten. Bij onderzoek bleek het litteken weer vaster en meer gefixeerd aan de maag. Eén behandeling was voldoende, maar zal toch in de toekomst ca. een keer per jaar behandeld moeten worden. Als je met één osteopathische behandeling per jaar, zowel de maagzuurremmers en de krampen kan voorkómen is dat meer dan de moeite waard.

Littekens, ook van operaties hebben de neiging zich te fixeren, met allerlei klachten als gevolg. Trekken, krampen, jeuk, gek gevoel bij weersveranderingen zijn tekenen aan de wand, dat het litteken weer klachten kan veroorzaken.

 

Casus verkleving: Litteken in de wand.

Patiënte 47 jaar kwam 5 jaar met klachten in de onderbuik, darmkrampen, obstipatie, pijnlijke geslachtsgemeenschap en voortdurende vermoeidheid. Reguliere diagnose: endometriose met het advies: OAC (Orale AntiConceptiva) en laproscopische verwijdering. Het gevolg van de bijwerkingen van zowel de medicijnen als de verklevingen na de laproscopie, waren erger dan de kwaal.

De natuur probeert wonden en ontstekingen altijd te beperken en af te kapselen door weefsel in de omgeving met het proces te laten vergroeien of te laten verkleven. Organen die veel ten opzichte van elkaar bewegen en over elkaar heen glijden, zullen niet snel de kans krijgen om te verkleven. Organen en buikvlies die min of meer constant op dezelfde wijze tegen elkaar aan liggen neigen daar wel toe. Precies daar zit de crux; osteopathische behandelingen hebben het totale gebied van buik, bekken en benen weer in de beweging gezet. De verklevingen verdwijnen ten dele, infecties (klassiek als oorzaak aangegeven) krijgen geen kans en de endometriose heeft geen vat meer.

Lekker bewegen, wat nu weer kan, en vier behandelingen osteopathie per jaar hebben de kwaliteit van leven drastisch verbeterd bij deze vrouw. Het is eenvoudig: stromend water en weefsel blijft gezond.

 

Literatuur

Britisch Medical Journal, 4 oktober 2013 BMJ 2013, doi 10.1136/bmj.f5588
Adhesie, de meest voorkomende complicatie na buikchirurgie, heeft een levenslang negatief effect op de gezondheid van patiënten. Dit blijkt uit een meta-analyse door Nederlandse artsen verbonden aan verschillende ziekenhuizen. Het artikel van Richard ten Broek e.a. is gepubliceerd op de site van BMJ.

De onderzoekers betrokken 196 studies in hun meta-analyse en hebben de ziektelast van de meest voorkomende complicaties van verklevingen in kaart gebracht. Hieruit blijkt dat een postoperatieve darmobstructie in meer dan de helft van de gevallen het gevolg is van een verkleving. Daarnaast worden verklevingen vaak verantwoordelijk gehouden voor chronische buikpijn en verlaagde vruchtbaarheid.

De gevolgen van deze complicaties voor de patiënt zijn levenslang. Zo is er in het geval van een darmobstructie vaak een spoedoperatie nodig, wat kan leiden tot onbedoeld darmletsel. En in drie studies moest 23 procent van de postoperatieve patiënten een vruchtbaarheidsbehandeling ondergaan. Dat deze complicaties meer aandacht verdienen, blijkt volgens de auteurs uit het feit dat slechts 10 procent van de chirurgen en gynaecologen de patiënten erover informeert. Ze hopen dat de resultaten van hun meta-analyse worden gebruikt voor de ontwikkeling van richtlijnen ter preventie van adhesie. Twee van de auteurs schreven al eerder in Medisch Contact dat het risico van verklevingen wordt onderschat en dat er in Nederland te weinig aan de preventie hiervan wordt gedaan.