Uitstraling benen, Ischias

Wat is het?

Een tussenwervelschijf kan uitstulpen en uitstralende pijn veroorzaken (Hernia Nucleus Pulposi of rughernia). Veelal komt de pijn echter ergens anders vandaan en is een operatie niet nodig, zo ervaren we in het IMC.

De wervelkolom wordt gevormd door een ‘opeenstapeling’ van 32 afzonderlijke wervels, die het wervelkanaal omsluiten. In het wervelkanaal bevindt zich het ruggenmerg dat beschermd wordt door de wervels en eindigt ter hoogte van de tweede lendenwervel. Daaronder bevinden zich alleen nog zenuwvezels die uit het ruggenmerg komen en als een bundel zenuwwortels ter hoogte van de tussenwervelschijven via de wortelkanalen het wervelkanaal verlaten.

Tussen de wervellichamen bevinden zich de tussenwervelschijven (discus met een nucleus), die zorgen voor de beweeglijkheid van de wervelkolom en die schokken en stoten opvangen. De gezonde tussenwervelschijf bestaat uit een ring van vezelig kraakbeen met daarbinnen een geleiachtige kern. In geval van een scheur in de vezelring komen er delen van de weke kern van de tussenwervelschijf in het wervelkanaal terecht (rughernia). Deze kunnen de nabijgelegen zenuwwortels afknellen. Op deze wijze ontstaan de karakteristieke klachten zoals pijn in de benen, een gevoel van doofheid, een tintelend gevoel, een kriebelend gevoel alsof er mieren lopen tot zelfs verlammingsverschijnselen van de beenspier aan toe. Door de voortdurende druk van het naar buiten getreden weefsel van de tussenwervelschijf op de zenuwwortels kunnen er blijvende beschadigingen ontstaan.

Ischias

Ischias is pijn in het been die ontstaat door beknelling van de grote beenzenuw, de N. Ischiadicus. De pijn volgt het verloop van deze zenuw, maar de mate van uitstraling verschilt. Het kan vanaf de rug een beetje het been intrekken, maar ook helemaal tot de voet of tot ergens halverwege. De pijn is meestal scherp en branderig. Het kan leiden tot krachtverlies en spieruitval, waardoor een klapvoet kan ontstaan (voet kan niet meer worden opgetild).

De medische term voor een rughernia is Hernia Nucleus Pulposi (HNP). Bij deze aandoening van de rug stulpt een tussenwervelschijf uit welke op spinale zenuwen kan drukken. Een hernia kan daarom pijn veroorzaken en het functioneren van de uittredende zenuwen beïnvloeden: motorische uitval (beweging en kracht) en sensibiliteitsstoornissen (gevoel). De diagnose HNP wordt meestal gesteld door röntgenfoto’s of een MRI-scan.
Verreweg de meeste hernia’s komen voor in de lage rug, namelijk ruim 90%. Na de lage rug komen de meeste rughernia’s voor in de nek. De thoracale wervelkolom vertoont zelden hernia’s, slechts 1-2% van alle gediagnosticeerde hernia’s.

 

Het ánders kijken van het IMC

Wanneer 100 mensen van straat halen en onder de scan leggen, dan heeft 80% een rughernia (HNP), maar meestal zonder klachten. De kans dat een rughernia gevonden wordt bij klachten is dus 80%, maar meestal zat ‘ie er al vóórdat de klachten optraden. Hernia-operaties werken dan ook maar in 25% van de gevallen blijvend. Meestal is er dus wat anders aan de hand. De zenuwen vanuit de wervelkolom naar het been zijn enorm lang en overal in het traject kan er iets gebeuren, zoals de beknelling van een darm, een ontsteking, een ovarium, de baarmoeder en zelfs de nier.

Tevens speelt , bijv. bij Ischias, een spier een belangrijke rol, Dat is de M. Piriformis, die van het heiligbeen naar de heup verloopt. Vaak loopt de N. Ischiadicus door deze spier en kan deze zenuw door verhoogde spanning van de spier ‘bekneld’ raken. Maar dan moeten we natuurlijk kijken waarom deze spier op spanning staat. De M. Piriformis maakt onderdeel uit van de bekkenbodem, zodat we naar de organen, verbindingen, wervelkolom, etc. moeten kijken.

Wanneer ‘rugpijn met uitstraling’ optreedt is het een valkuil om de oorzaak direct op de rughernia te schuiven. Er kan dus veel meer aan de hand zijn, zoals:

Mogelijke oorzaken rughernia:

• Een ontsteking van het foramen intervertebrale (uittreedplaats van de zenuw)
• Een irritatie in het verloop van de zenuw door mechanische spanning rondom:
• Nier
• Darmen
• Ovaria
• Uterus
• Een beklemming van de zenuw door spieren of banden
• Een verstoorde mineralenbalans
• Verminderde Myeline-bescherming (vet) van de zenuw
• Verstoorde doorbloeding

Gedegen onderzoek in een totaal plaatje is daarom noodzaak om de klacht blijvend op te lossen.

 

Wat kan het IMC?

Binnen het IMC doen we uitgebreid onderzoek, zowel in het hele verloop van de zenuw, als naar de wervelkolom zelf. Daarvoor is Osteopathie de aangewezen weg: alles in de omgeving van de zenuwvlecht vanuit de rug naar het been wordt nauwkeurig en minuscuul onderzocht en behandeld. In 80% van de gevallen is een operatie niet nodig.

 

Kijk ook naar het Webinar-09 van het IMC: over rugklachten en de buik.

 

Lees ook verder bij de Kennisbank van het IMC: over rugklachten.

Casus: Hernia Individualis

Ik weet niet meer hoeveel mensen ik behandeld heb met de reguliere diagnose ‘lumbale Hernia Nucleus Pulposis’ (rughernia). De verschijnselen lijken op elkaar; pijn in de lage rug, met uitstralende pijnen, al dan niet met uitval van motorische functies en veranderde sensaties in het been. Natuurlijk kan men deze verschijnselen classificeren. Men groepeert de symptomen en zoekt naar de overeenkomsten. Zo lijkt het beeld al snel overeen te komen met een herkenbaar patroon, de uitstraling correspondeert met de irritatie van de zenuwwortel, komend uit de wervel X. Het protocol bij deze herkenning is bekend.

Door deze patiënten fenomenologisch te onderzoeken komt het individuele patroon naar voren. Fenomenologisch onderzoek kijkt naar datgene wat er op dit moment aan dysfuncties voor handen is. Gecombineerd met de unieke (ziekte)geschiedenis, de constitutie en het functioneren, volgt een individueel beeld hoe in het lichaam de symptomatische verschijnselen zijn ontstaan. Geen van deze patiënten met de reguliere diagnose HNP heb ik hetzelfde behandeld. Telkens kwam een uniek patroon naar voren van meerdere dysfuncties die elkaar in stand houden. Statistisch lijkt er een terugkerend stelsel herkenbaar te zijn, wat in een ‘evidence based’ onderzoek als standaard aangemerkt zou kunnen worden. Deze neiging van de moderne medische wetenschap gaat echter voorbij aan de uniciteit van de mens. Darmen en nieren zijn vaak uitlokkers van de lumbale uitstralingsproblemen, maar hoe dat patroon zich verder ontwikkeld is van mens tot mens verschillend.

(Eigen)aardig voorbeeld

Een aardig voorbeeld van dit unieke patroon is het volgende geval, dat ik mij zo goed herinner vanwege de laatste druppel die de klachten deed uitbarsten. Een man van 45 jaar komt met acute lage rugklachten, met uitstraling en motorische uitval. Volgens het segment L5-S1. “Het is verleden week acuut ontstaan”, vertelde de man, “bij het pakken van een enveloppe  van het salontafeltje”. Deze enveloppe was blauw gekleurd en afkomstig van de instelling die het niet leuker kan maken.

Bij onderzoek trof ik een blokkering van de 5^e lendenwervel en het linker SI-gewricht, geheel volgens verwachting. Onderliggend waren echter een retractie van de peritoneale verbindingen van het colon sigmoideum, sterke kanteling rechter regio hypochondria met een grote tractie aan het diafragma. Door deze omstandigheden waren de laatste twee borstwervels en de eerste vier lendenwervels als groep nauwelijks mobiel. Alle beweging van de onderste wervelkolom moet daardoor vanuit de onderste ‘vrije wervel komen, in dit geval L5-S1. Een overbelasting is dan snel gemaakt, zeker bij een aanslag (van de belasting J). Behandeling van alle problemen deed de klachten snel afnemen en niet meer terug keren. In dit geval een indirecte meevaller voor de staatskas door de uitsparing van een dure hernia-operatie. Op verschillende gronden is het jammer dat we vaak niet verder kijken naar het individu.

 

Casus: Verlies aan compensatie

Patiënte, 65 jaar, al 30 jaar longproblemen met terugkerende ontstekingen. 8 jaar geleden een rughernia-operatie gehad, sindsdien blijvende rugklachten. Sinds een paar jaar buikproblemen in de vorm van krampen en verstopping. De laatste klacht herkent patiënte van haar jeugd. Onderzoek toonde een aantal dysfuncties te herleiden tot een basaal dikke darm probleem. Hier is sprake van verlies van compensatie. In de jeugd was er al een darmprobleem, waarschijnlijk op basis van voeding. Niet onderkend c.q. onderdrukt zoekt het lichaam een andere uitweg, in dit geval via de longen. Onderdrukt door corticosteroïden was ook deze uitweg belemmerd. De darm fixeert vervolgens de rug (hernia) en na de operatie keren de oorspronkelijke darmproblemen terug. Behandeling van de dikke darm en voedingsaanpassing deden alle klachten van long, rug en darm fors verminderen. Controle c.q. preventieve behandeling blijft noodzakelijk, verloren compensaties kunnen niet terug gewonnen worden, maar het leven is weer leefbaar.

 

Casus: Ischias anders bekeken

Vrouw van 38 jaar met klachten in de rechter bilstreek en lies, met uitstraling in het rechter been Sinds een aantal jaren, maar na een lange busreis verergerd. Bekend met lage rugklachten en nekpijnen, af en toe wat buikpijn. 8 jaar geleden een parasitaire darminfectie gehad. Onderzoek leverde wervelblokkaden van de gehele wervelkolom, het rechter SI-gewricht en een strak gespannen M. Piriformis. De Piriformis is een kleine spier in de bil, beroemd bij fysiotherapeuten, onder de naam piriformis syndroom of ischias. De symptomen van ischias zijn onder meer: pijn, gevoelloosheid, tintelingen, een brandend gevoel en overgevoeligheid in je onderrug, billen, heupen, en zelfs je benen, enkels en voeten. Een grote zenuw, de N. ischiadicus loopt langs of soms door de M. Piriformis. De spier kan de zenuw irriteren en de bijbehorende klachten veroorzaken.

Geen spier zal ‘vanzelf’ in hoge spanning functioneren, dus moet er meer aan de hand zijn. Bij deze patiënt was dit een ‘verkleving’ van een stuk dunne darm en een mobiliteitsverandering ter hoogte van de overgang dunne naar dikke darm (ICV). De darmproblemen zijn waarschijnlijk het gevolg van de doorgemaakte darminfectie.

Na de behandeling van de darmen waren de wervelblokkaden op 1 na verdwenen. Patiënt kreeg de volgende 3 weken veel last van de darmen (vergelijkbaar met de infectie), waarna de klachten afnamen. Na 4 behandelingen klachtenvrij en vervolgens op halfjaarlijkse controle. Niet alleen klachtenvrij maar een grote ervaring rijker. Patiënte heeft door ervaring gezien dat er een grotere samenhang is in het lichaam en dat vele klachten in het bewegingsapparaat andere oorzaken hebben. Zij gebruikt deze kennis nu in de uitoefening van haar huisartsenpraktijk.

 

Casus: Hernia: is elke uitstralende rugpijn een rughernia?

Een patiënte kwam in ons centrum met de diagnose Hernia Nucleus Pulposis (HNP, rughernia) en als klachten: lage rugpijn, uitstralende pijnen naar het rechter been tot aan de buitenkant van de voet en een klapvoet (de voet klapt neer bij het lopen door krachtsverlies). Zij stond op de wachtlijst voor een operatie aan de rug.

Een rughernia is klassiek gezien een uitstulping van een tussenwervelschijf, waardoor deze op zenuwen die uit de wervelkolom treden kan drukken. De gevolgen kunnen een beschadiging van de zenuw zijn met motorische uitval (beweging en kracht) en sensibiliteitsstoornissen (gevoel). De diagnose wordt gesteld door Röntgenfoto’s, MRI, etc.

Opvallend bij deze patiënt was dat de klachten waren begonnen na een bacteriële infectie twee jaar geleden. Uitgebreid onderzoek bracht een functiestoornis aan het licht ter hoogte van de overgang tussen de dunne en de dikke darm. Hier bevindt zich een klep (van Bauhin), welke belangrijke functies heeft voor de verteringsprocessen. Het onderzoek toonde een chronische ontsteking aan en een fixatie van deze klep.

Ter hoogte van de klep is zeer veel lymfatisch weefsel terug te vinden. Deze lymfe bepaald voor 70% ons immuunsysteem. Anatomisch gezien liggen er vele structuren direct achter de klep, zoals de bloedvaten naar het been, de urinebuis, de eierstok en een belangrijke zenuwvlecht naar het been. Vooral deze zenuwvlecht, die zowel door de chronische ontsteking als door de fixatie geïrriteerd wordt, kan hernia-achtige symptomen veroorzaken.

Bij deze patiënte is de chronische ontsteking met homeopathie behandeld en de ‘darmklep’ is osteopathisch behandeld. De osteopathie zet alle inwendige structuren weer in beweging. Na drie behandelingen (zes weken) waren de meeste klachten verdwenen, waarna overgeschakeld is naar een langduriger behandeling, waarbij veel meer aspecten van het menselijk lichaam mee behandeld worden, om te voorkomen dat de klacht weer terugkomt. Deze patiënte met de diagnose hernia, had gelukkig geen operatie nodig. Positief gezien kunnen wachtlijsten dus een voordeel zijn.

 

Casus: ándere uitstralende pijn

Patiënte van 41 jaar, verwezen door een osteopaat, met als klacht pijn in de nek, heup en linker been. Status na een whiplash (maart 2010). Onderrug, heup en been links zijn uitstralende klachten tot aan de tenen. Als nevenklachten wekelijks hoofdpijn links boven het oor en duizeligheid.

Onderzoek leverde een dysfunctie op de exocriene pancreas, ofwel de (voor)verteringsenzymen voor de darmen werden verminderd afgegeven. De gevolgen zijn legio en voor ieder mens weer anders.

In deze casus ontstonden afvalproducten in de darm als gevolg van een veranderde vertering door andere bacteriën (gisting en rotting). Deze afvalstoffen werden door de lever verwerkt als ‘normale stoffen’, ze zijn immers in hetzelfde lichaam ontstaan. De lever is een orgaan dat voedsel omzet tot lichaamseigen bouw- en brandstoffen. In deze casus werden de ‘niet-normale’ stoffen door het lichaam getransporteerd om zich in de gewrichten en kapsels te nestelen en daar klachten te veroorzaken. Waarom dit zich in de onderrug en linkerbeen heeft gemanifesteerd, heeft te maken met de ligging van de organen en doorgemaakte ongelukken.

We zijn nu 4 maanden en 2 consulten verder en de klachten zijn nagenoeg weg, met een onderhoudsmedicatie zullen we over een half jaar de functies controleren, want genezen kost tijd.

 

Casus: uitgegleden of afgegleden?

Patiënte midden 50 kwam met lage rugklachten. Regulier werd een HNP (rughernia) vastgesteld. Een nauwgezettere blik op de röntgenfoto’s toonde een spondylolisthesis (graad 2, zonder breuk), een afglijden van de onderste lumbale wervel ten opzichte van het sacrum (heiligbeen). Nader onderzoek leidde tot een verzakking van de uterus als hoofdoorzaak, wat vele andere klachten verklaarde, zoals stress-incontinentie, pijn bij zitten, moeizame stoelgang, tot en met hoofdpijn. De behandeling deed alle klachten verlichten, maar uiteraard kan osteopathie geen verzakking opheffen. Drie maal per jaar behandeling houdt echter de patiënte al 4 jaar klachtenvrij.