Wat is het?

Lage-rugpijn is een symptoomdiagnose, hieronder vallen verschillende vormen, zoals acute lumbago, myalgie van de rugspieren met en zonder uitstraling, ischialgie en hernia nucleus pulposi.

• Onder acute lumbago, in de volksmond ‘spit’ genoemd, verstaan we een acuut ontstane hevige pijn laag in de rug met ernstige bewegingsbeperking, zonder uitstraling in de benen.
• Myalgie betreft een minder hevig karakter.
• Uitstraling met tekenen van wortelprikkeling valt onder de term ischialgie.
• Bij een hernia nucleus pulposi (HNP) is er sprake van pijn, uitstraling en tekenen van een wortelcompressie, met eventueel uitval van de sensibiliteit (dermatoom), stoornissen in de motoriek en reflexafwijkingen.

De myalgie beslaat ongeveer 80% van de lage-rugklachten.

Lage rugklachten is, na schouder en nekklachten, de meest voorkomende klacht van het bewegingsapparaat. Geschat wordt dat, op ieder moment, minimaal 10% van de bevolking van de geïndustrialiseerde landen last heeft van zijn/haar rug. Jaarlijks gaan er van de 1.000 patiënten slechts 35 naar de huisarts vanwege rugklachten (3,5%). Bij een klein percentage van deze mensen (minder dan 10%) kunnen de klachten verklaard worden vanuit een specifieke aandoening. Door middel van onderzoek zal de huisarts deze mensen specifiek behandelen c.q. doorverwijzen.

Bij meer dan 90% van de patiënten kan via de reguliere methode echter geen oorzaak gevonden worden. Dit noemt men aspecifieke rugklachten. In principe kan iedereen aspecifieke rugklachten krijgen. Het blijkt dat de meeste mensen voor hun 30^e jaar wel eens klachten hebben gehad. Heel vaak blijft het bij een éénmalige klacht. Sommige krijgen echter in korte tijd steeds weer klachten. Vaak blijken er dan één of meer factoren aanwezig te zijn waardoor de klachten steeds weer terugkeren.

Oorzaken rugklachten

• Slechte houding en/of beweging;
• Spierzwakte;
• Problemen van de inwendige organen;
• Blokkeringen van de wervelkolom;
• Overgewicht;
• Verkortingen van spieren;
• Beperkte heupfunctie;
• Beenlengte verschil;
• Bekkeninstabiliteit;
• Onderliggende aandoening.

Epidemiologie rugklachten

Wereldwijd komen de lage rugklachten veel voor, 80% van de bevolking heeft eens of meer kans op lage rugklachten ( Nachemson, 1990). Er is wereldwijd dan ook veel onderzoek gedaan naar het voorkomen van lage rugklachten en de behandeling hiervan. Uitgangspunt in het verloop van lage rugklachten is een onderzoek in 1987, het z.g.n. Report of the Quebec Task Force on Spinal Disorders. Uit dit onderzoek komt naar voren dat 74% van de mensen met acute lage rugpijn binnen 4 weken weer aan het werk is en dat na 7 weken nog slechts 17% last van de rug heeft. Alle standaarden in de wereld gaan uit van dit onderzoek en als patiënt zult u dan ook merken dat de arts u niet direct doorstuurt als u bij hem komt voor lage rugklachten.

 

Het ánders kijken van het IMC

Lage-rugpijn wordt vrijwel altijd in de eerste lijn behandeld, maar er bestaat geen specifieke therapie. Het ontbreekt dan ook aan voldoende inzichten in de effecten van de behandelmogelijkheden. Duidelijk moge zijn, dat de rug geen afzonderlijk onderdeel is in een lichaam. Spieren, vliezen, organen, etc. zijn verbinden aan de rug. De uitspraak: 80% van de rugklachten komen uit je buik, vinden wij in het IMC dagelijks terug.

Binnen het Integraal Medisch Centrum kijken we naar de achterliggende oorzaak van de rugklachten.

De ernst van deze aspecifieke rugpijn mag zeker niet gebagatelliseerd worden. Dit blijkt uit het feit dat rugklachten een belangrijke plaats innemen bij de oorzaken van toetreding tot de WAO. Van de mensen met lage rugklachten blijft 25% enige tijd thuis van het werk en 10% kan zelfs een aantal maanden niet werken. Van de grootste groep ligt de leeftijd tussen de 35 en 55 jaar. Rugklachten treden op bij zowel bij beroepen met sterke dynamische belasting (veel tillen en bewegen) als bij beroepen met sterk statische belasting (veel werken in dezelfde houding).

 

Wat kan het IMC?

Bij lage-rugpijn is de Osteopathie aangewezen behandelmethode. Zeker bij acute lumbago is behandeling van de wervelkolom effectief gebleken. Ook bij de uitstralende pijnen met of zonder tekenen van wortelprikkeling kan de Osteopathie de klachten goed behandelen. Natuurlijk dient hierbij ook gekeken te worden naar de houding en de arbeidsomstandigheden. Door haar gespecialiseerde kennis op het gebied van het bewegingsapparaat kan de Osteopathie ook doelgerichte adviezen op het terrein van de ergonomie geven.

Bij chronische rugpijnen is het raadzaam meer aspecten dan het bewegingsapparaat zelf te onderzoeken en te behandelen. De abdominale organen zijn frequent de veroorzaker van rugpijnen en veranderingen van het bewegingspatroon van de wervelkolom. Vaak zijn klachten van de buik afwezig, of ze vallen niet op. De sensibiliteit van de buikorganen is echter vele malen kleiner dan die van het omringende bewegingsapparaat.

Ook bij een hernia nucleus pulposi verdient het aanbeveling deze eerst door de Osteopathie te laten behandelen, met inachtneming van de mogelijke complicaties. Een operatie kan veelal worden vermeden.

 

Kijk ook naar het Webinar-9 van het IMC over Rugklachten: https://integraalmedischcentrum.nl/webinar/

 

Lees ook verder bij de Kennisbank van het IMC: Hernia Nucleus Pulposi.

Lees ook verder bij de Kennisbank van het IMC: spierpijn (myalgie).

Behandeling rugklachten in fasen

De behandeling van lage rugklachten kunnen we in fases indelen.

Fase 1

Minder dan 4 weken last van de rug; we zien een gunstig verloop in deze periode. Ca. 75% van deze mensen kan gelukkig weer aan het werk. Wetenschappelijk is er geen enkele reguliere behandeling die deze tijdsduur kan bekorten. Wel kan hier gekeken worden naar de oorzaak van de rugklachten, zoals een wervelblokkering, een ingewandsstoornis een lichte ontsteking van een wervelgewricht, een beklemming van bloedvaten of zenuwen, etc. Wanneer de oorzaak weggenomen wordt geneest de rugklacht vervolgens vanzelf. Wanneer de oorzaak blijft, dan zal de rugpijn wel (tijdelijk) verdwijnen, maar met een zeer grote kans op recidieven (terugkeer van de rugpijn)

Fase 2

Tussen de 4 en 7 weken last van de rug; dit is bij behandeling van lage rugklachten de kritieke fase. Bij niet ingrijpen, zien we een dreigend dysfunctioneren en moet er duidelijk gewerkt worden aan het wegnemen van de oorzaken van de rugpijn. Onderzoek heeft aangetoond dat juist in deze fase de behandeling essentieel anders is dan in de eerste fase. Fysiotherapie behoort tot de meest voorgeschreven behandelmethoden, maar in de praktijk blijkt deze therapie maar weinig te helpen.

Fase 3

Tussen de 7 en 12 weken last van de rug; we zien een toenemend dysfunctioneren en slechts een kleine toename in percentage van het aantal mensen die in deze periode geneest bij behandeling volgens de conventionele (reguliere) methoden. Osteopathie gaat hierbij op zoek naar de achterliggende oorzaak. Wanneer deze effectief behandeld wordt zal de rugpijn veelal genezen, maar een zwakke plek blijft aanwezig.

 

Casus: verzakking en uitstraling

Patiënte, 69 jaar, met pijn in de rug, uitstralend naar de heup, lies en been. Röntgenfoto: lichte artrose van de heup. De pijn is er vooral ‘snachts en in de ochtend, maar zeurt de hele dag door. Blinde darm en baarmoeder in het verleden verwijderd. Nu bijkomend een endeldarmverzakking. Onderzoek toonde een maagptose (verzakking van de maag), hierdoor slechte vertering van eiwitten en vetten, druk op de darmen en verdere verzakkingen. De maag was via het middenrif oorzaak van de rugklachten, de uitstraling vaan de heup werd veroorzaakt door de endeldarm. Eerst maar de maag op gang helpen met natuurlijke medicatie om voldoende maagzuur te maken en wanneer de vertering verbeterd is, de verklevingen van de operaties en de verzakkingen behandelen. Oorzaken van pijn en klachten kunnen vaak ergens anders liggen, zoals de maag naar de rug en de darm naar de heup.

 

Casus: als de buikspierwand de buikinhoud dirigeert

Vrouw van 30 jaar. Klacht: vermoeidheid, na het nuttigen van bepaald voedsel, niet duidelijk welk. Stoelgang ’s morgens dunne ontlasting, in de loop van de dag 1 x hard. Diffuse rugklachten. Gestopt met pilgebruik (anticonceptie) en sindsdien geen menstruatie.

Onderzoek: Retractie van het gehele dikke darm kader (colon IR +++) en een sterk verhoogde spanning met verminderde beweeglijkheid van de dunnen  darm (intestinum IR +++). Achterste buikwand gefixeerd (PPP, Toldt). Behandeld: glijvlakken dunne darm en kleine bekken (PPI), Overgang dunne-dikke darm (ICV), rechter nier. Hoog craniaal ritme, wat zich na behandeling normaliseert. Na een paar behandelinen bleek dat patiënte, sedert een bootongeluk 6 jaar geleden met rug trauma, dagelijks veel buikspieroefeningen doet. Dit zou nodig zijn voor haar rug, werd haar toentertijd gezegd. In overleg heeft zij 6 weken geen oefeningen gedaan. Het gevolg was dat al haar klachten zijn verdwenen! Zelfs de menstruatie kwam weer op gang.

Wanneer men de buikwand in verhoogde spanning dwingt met oefeningen, moet de buikinhoud (vnl. darmstelsel) reageren met hypotensie, met gevolgen  voor de verteringsfunctie, tot aan het kleine bekken aan toe.

 

Casus: ruggenspraak

Halverwege vorige eeuw observeerde de osteopaat Mitchell Afrikaners in relatie tot rugklachten. Hem was opgevallen dat vooral mannen aldaar vaak met rugklachten worstelden, met de percentages die wij in het Westen ook gewend zijn. Ruim 60% van de mannen had rugklachten, terwijl de vrouwen nagenoeg geen klachten hadden. Een nadere observatie leerde Mitchell dat de mannen vaak onderuitgezakt in de plaatselijke kroeg zaten. De vrouwen daarentegen liepen de hele dag naar de waterput op en neer en naar het veld, telkens met de te dragen last op hun hoofd, van waterkruik tot takkenbossen.

Deze observatie combineerde Mitchell met zijn nauwgezette kennis van de anatomie van het menselijk lichaam. De loodrechte druk van de lasten op het hoofd van de vrouwen, vraagt om sterke rugspieren. Maar dit zijn niet de rugspieren die wij in het Westen bij de fysiotherapeut of in het fitnesscentrum versterken. Het zijn de intrinsieke spieren die de rug recht houden en met hun zekere mate van spanning rugklachten juist voorkomen. Deze intrinsieke spieren zitten tussen de verschillende wervels.

Oefeningen van Mitchell:

Mitchell ontwikkelde speciale oefeningen om mensen met rugklachten te behandelen en vooral om te voorkomen dat rugklachten optreden. Deze oefeningen, strekkingsoefeningen, zijn feitelijk heel simpel. Waarschijnlijk te simpel voor onze hedendaagse geneeskunde. Een van de meest effectieve methode is om ’s morgens vroeg ca. een half uur met een gewicht van 1 kilo op het hoofd rond te lopen, staande te ontbijten, de krant te lezen, etc. Dat geeft een dagelijkse impuls aan de intrinsieke rugspieren om de wervelkolom uit te strekken. Dergelijke oefeningen hebben ’s avonds geen zin, omdat men zich daarna weer ontspant.

De oefeningen van Mitchell of de nabootsing van Afrikaanse vrouwen is weer niet bij iedereen van toepassing. Vaak moet eerst de achterliggende oorzaak van de zwakke spieren achterhaald worden. Dat kan veroorzaakt worden door een trek van de ingewanden, een statiekverandering of geblokkeerde wervels. Dit zal eerst onderzocht moeten worden. Daarnaast speelt de psyche een rol. Uit iemands manier van zitten en lopen is zoveel meer te halen dan het louter constateren dat iemand scheef staat. Uit een stijve spier is zoveel meer te halen dan de vaststelling dat dit ‘hypertone spier’ is. Het is het fascinerend om te zien hoe groot de wisselwerking is tussen lichaam en psyche.

 

Casus: wervelstorm

Een willekeurige patiënt uit ons Centrum: “Ik heb eigenlijk al het grootste gedeelte van mijn leven last van mijn rug, meestal dacht ik aan stress en dat het gewoon een zwakke plek was. De een heeft buikpijn de ander pijn in de rug. Echter het laatste jaar werden lopen, zitten en staan ook een groot probleem. De huisarts stuurde me door naar de fysiotherapeut en de manueel therapeut. Maar na ruim vier maanden behandelen zag ik nog steeds geen resultaat. De fysiotherapeut raadde me aan eens naar een osteopaat te gaan.

Voor ik deze stap zette ben ik nog bij een orthopeed geweest maar die gaf als enige oplossing dat ik maar een mijn houding moest verbeteren. Echter de enige reden dat ik niet rechtop zat en liep was omdat ik zoveel pijn had. Ik vertelde de orthopeed dat ik naar een osteopaat ging, maar dat vond hij kwakzalverij. Het ontbrak volgens hem aan wetenschappelijke bewijzen. Ik kwam bij de osteopaat binnen als een wrak en ging als herboren weer naar buiten. De osteopaat heeft tenminste een beeld van je hele lichaam en de verbanden. Ik ben zo blij dat ik niet naar de orthopeed heb geluisterd. Ik ben de osteopaat ontzettend dankbaar!”

De oorzaken van rugklachten zijn even divers als er mensen met rugklachten zijn. Er zijn talloze oorzakelijke boosdoeners aan te wijzen, die allemaal wel hout snijden. In elke oorzaak zit wel een kern van waarheid. Het is echter de individuele combinatie van factoren die de klachten uiteindelijk naar voren brengt.

Waarom dan zo vaak rugklachten?

De wervelkolom kan men zien als de mast van een zeilschip. Feitelijk ‘hangt’ een groot deel van het lichaam hieraan. De stagen worden gevormd door spieren, en ophangsystemen van organen. Iedere ‘oorzaak’ versterkt de trek van de ‘stagen op de mast van het lichaam’. Gelukkig is het menselijk lichaam bijzonder goed in het compenseren, zodat we niet bij ieder wissewasje pijn voelen. Op een gegeven moment is de trekkracht echter zo groot, dat de wervelkolom het niet meer aankan. Hierdoor ontstaat vaak een scheefstand van de wervels en een verdedigende spierspanning. Beide veroorzaken pijn; een waarschuwingssignaal van de overschrijding van de draagkracht.

 

Casus: vernauwing of vernauwde blik?

Patiënt, 57 jaar, met de diagnose kanaalstenose (vernauwing wervelkanaal voor de uittredende zenuw) L5 rechts. Klachten: Rugpijn rechts onder, soms (`s nachts) zenuwpijn rechter been, ‘s ochtends vaak ongecontroleerde bewegingen rechter been, sta minder stabiel en soms verstoring van de motoriek. Klacht bestaat eigenlijk al enkele jaren, maar verergerd sinds enige maanden. Als oorzaak geeft patiënt aan een val van enkele jaren geleden, precies op de pijnlijke plek van de rug.

Onderzoek: bekkenscheefstand, met beenlengte verschil van 2 cm, heiligbeen-rotatie, een forse L5 rotatie en instabiliteit van de rechterknie. Dit alles weer veroorzaakt door een probleem in het begin van de dikke darm. De knie was reeds vier keer geopereerd aan meniscus en kruisband. De diagnose kanaalstenose mag misschien waar zijn, als er alleen naar het symptoom wordt gekeken. De oorzaken liggen in een beenlengte-verschil, de bekkenscheefstand en de dikke darm. Wanneer de oorzaken niet worden verholpen, kunnen dure operaties noodzakelijk zijn. Het wél behandelen van de oorzaken deed de stenose in een jaar tijd verdwijnen, maar dan moeten we wel verder kijken dan de rug of dan het kanaal lang is.