Wat is het?
Een volwassene haalt normaal gesproken ongeveer tien keer per minuut adem. Bij hyperventilatie is er sprake van een versnelde ademhaling, als je onder normale omstandigheden meer dan twintig keer per minuut ademhaalt. Hierdoor ontstaan klachten, zoals duizeligheid, misselijkheid en het gevoel hebben dat je stikt. Hyperventilatie is niet gevaarlijk. Er bestaan twee vormen van hyperventilatie: acute hyperventilatie (hyperventilatie-aanval) en chronische hyperventilatie.
Chronische hyperventilatie: als de ademhaling gedurende een langere periode versneld is. Deze vorm van hyperventilatie komt vaker voor dan acute hyperventilatie. Veel mensen zijn zich hier niet bewust van.
Acute hyperventilatie: als de ademhaling gedurende korte tijd versneld is. Dit noemen we ook wel een hyperventilatie-aanval.
Symptomen van een hyperventilatie-aanval zijn:
- Snelle en diepe ademhaling
- Het gevoel hebben dat je stikt
- Duizeligheid
- Misselijkheid
- Tintelingen rond de mond
- Pijn in de buik of pijn op de borst
- Hartkloppingen en een versnelde hartslag
- Transpireren
- Flauwvallen of een slap gevoel
Oorzaken van een acute hyperventilatie-aanval zijn:
- Angst- of paniekaanvallen en dan moeten we onderzoeken waar dit vandaan komt
- Te hoge inspanning
- Acidose, veranderde zuurgraad
Als je nog nooit een hyperventilatie-aanval hebt gehad, dan kan het best even schrikken zijn. Je hebt het gevoel dat je geen adem meer kunt halen waardoor je in paniek raakt. Dit zorgt ervoor dat je nog meer gaat hyperventileren. Daarom is het belangrijk dat je probeert rustig te blijven.
Oorzaken van chronische hyperventilatie zijn:
- Stress en spanning
- Psychische druk
Als je chronische hyperventilatie hebt, dan kan een plotselinge verhoging van stress of een schrikreactie een acute hyperventilatie-aanval uitlokken.
Oefeningen voor tijdens een paniekaanval
- Adem goed uit: de eerste stap is om het normale ademritme zo snel mogelijk te herstellen. Dat doe je door goed uit te ademen. Dat gaat makkelijker als je gericht uitademt op een fff-klank.
- Tel je adem: tel dan een tijdje mee met je ademhaling. Zorg er daarbij voor dat je na iedere uitademing een adempauze inlast. Bijvoorbeeld: vier tellen in, twee tellen uit, vier tellen pauze.
- Leid jezelf af: door de aandacht van de adem af te leiden, maak je het voor je lichaam makkelijker om terug te gaan naar het natuurlijke ritme. Sommige mensen helpt het om in beweging te komen en bijvoorbeeld een aantal kniebuigingen te doen. Anderen hebben er baat bij om hardop te lezen.
Het ánders kijken van het IMC
Hyperventilatie kan volledig normaal zijn, zoals op het einde van een zware inspanning. Een loper die na een felle eindspurt de finish bereikt, hyperventileert.
Hyperventilatie kan zowel een psychologische als een fysieke oorzaak hebben. Vaak ligt stress aan de basis. Je ademt dan zoals bij een zware inspanning, terwijl je helemaal geen inspanning doet. Ook long-, hart- en hersenaandoeningen kunnen hyperventilatie veroorzaken.
Het is meestal een chronische aandoening. Dit wil zeggen dat je gedurende een lange tijd, zonder dat je je daar bewust van bent, te snel en te oppervlakkig ademt.
Wat kan het IMC?
In het IMC gaan we op zoek naar de oorzaken, zowel fysiek als psychisch. De longen zijn de luidsprekers van de darm en hyperventileren kan te maken hebben met een slechte darmwerking of veranderde zuurgraad. Daarnaast gaan we op zoek naar de oorzaken en de achtergrond van de angst en de paniek.
Kijk ook naar het Webinar 04 over Buikbrein en Darmflora.
Lees ook verder bij de Kennisbank van het IMC: over astma, darmflora (microbioom), long-Covid-19. duizeligheid.
Casus Hyperventilatie: ademhaling secundair
Patiënte , 44 jaar, klachten: verstopping, vaak moe, longklachten, benauwdheid, angstaanvallen. Zij heeft het gevoel niet diep te kunnen ademhalen. De oppervlakkige adem geeft weer een soort hyperventilatie verschijnselen, wat je psychisch weer uit evenwicht brengt. Een vicieuze cirkel.
Oorzaak blijkt een hypoaciditeit van de maag, oftewel te weinig maagzuur. De minder verteerde eiwitten en vetten moeten dan door darmbacteriën omgezet worden, met afvalstoffen en een opgeblazen buik tot gevolg. De opgeblazen buik belemmerd het middenrif om goed te kunnen doorademen en de hoge ademhaling veroorzaakt weer een angstgevoel. Het is vrijwel altijd een samenspel van factoren. Ademhalingsproblemen zijn vaak het gevolg en hebben weer gevolgen op het gevoel. Primair is de aanpak van de maagproblemen, dan de darm en de voeding en vervolgens ‘opnieuw leren ademen’.