Winter en darmflora

Hoe jouw darmen je helpen om gezond door de winter te komen?
Met meer dan 40 triljoen, spelen ze een belangrijke in onze immuniteit. Bovendien stimuleren ze het metabolisme en beïnvloeden ze talrijke reacties in de hersenen en de darmen1. Niet voor niets dat al die bacteriën in ons verteringsstelsel het (menselijk microbioom) ‘superorganisme` wordt genoemd. Ligt de basis van onze gezondheid dan echt in onze darmen? Jazeker, dat zeiden de Indiërs (Ayurveda) al 4.000 jaar gelden, de Chinezen zo’n 2.500 jaar gelden, de Grieken en nu de moderne wetenschappers. De 40 biljoen bacteriën worden de `darmflora` genoemd, verwijzend naar wel honderd verschillende soorten lichaamseigen bacteriën. Aan het begin van de winter is het dus ideaal om de darmflora terug op peil te brengen.

Darmflora, de belangrijke van ons lichaam.
Hoewel nog niet zo lang gekend, is het onderzoek rond de werking van darmflora de laatste jaren enorm gestegen. Een doorbraak in het gebruik van darmflora als behandeling voor gezondheidsklachten werd bereikt door het werk van Henry Tissier. Hij merkte op dat de ontlasting van kinderen met diarree beduidend minder lichaamseigen bacteriën bevatte in vergelijking met gezonde kinderen2. Zijn idee om levende bacteriën (bifidobacteriën) toe te dienen aan patiënten met diarree om zo de darmflora te herstellen was dan ook een primeur.
Intussen heeft onderzoek naar de toevoeging van darmflora via een voedingssupplement (probiotica) tal van gunstige effecten aangetoond, vooral bij de immuniteit, het bestrijden van ziekteverwekkende bacteriën (als antibiotica), het versterken van de immuniteit en anti-allergische activiteit. Ook beïnvloeden ze rechtstreeks de hersenen, waardoor ze het ontstaan van emoties en bijvoorbeeld depressie kunnen sturen.

Het bestrijden van ziekteverwekkende bacteriën, parasieten en schimmels
Je darmflora remt ‘pathogenen’ door
” productie van korte keten vetzuren zoals azijnzuur, propionzuur, boterzuur en verschillende melkzuren die de zuurtegraad van de darm verlagen. Deze vetzuren kunnen de pH (zuurgraad) van de dikke darm verlagen, waardoor het minder bewoonbaar is voor slechte bacteriën en meer bewoonbaar voor goede bacteriën3.
” aanmaken van anti-pathogene verbindingen, zoals bacteriocines, organische zuren, diacetyl, waterstof peroxide (H2O2) en peptiden, die de wand van de pathogenen meer permeabel (d.i. meer doorlaatbaar voor water) maakt, wat leidt tot hun celdood4.
” competitie met pathogenen voor de bindingsplaats op de darm en voor de voeding: ze zorgen ervoor dat de `slechte beestjes` zich niet kunnen vastzetten in de darmen en ze gaan lopen met hun voeding, zodanig dat ze niet kunnen overleven.
Let wel: de uitspraak over ‘goede en slechte beestjes’ gaat in wezen niet op. We hebben allemaal een unieke darmflora, goed en slecht is individueel bepaald.

Immmuniteitsfunctie
De darmflora produceert bepaalde eiwitten zoals interleukines en defensines, die rechtstreeks het immuunsysteem kunnen stimuleren5. Het is zelfs zo dat de darmflora en de darmwand (die talrijke cellen van het immuunsysteem bevat) verantwoordelijk is voor 90% van het immuunsysteem.

Anti-allergische werking
Darmflora kan met behulp van antistoffen, zoals interleukines en interferonen, ook allergische reacties bestrijden6. Deze antistoffen beschermen de slijmvliezen tegen infecties en tegen de neiging om allergisch te reageren (bijvoorbeeld op voeding, huisstofmijt of pollen). De darmflora zorgt ook voor het onschadelijk maken van histamine7. Histamine is de stof die vrijkomt bij allergieën en zorgt voor zwelling, roodheid en jeuk. Bij een zwakke darmflora zal een allergie zich dus veel makkelijker kunnen ontwikkelen en zijn de symptomen bovendien veel meer aanwezig.

Verbeteren van de spijsvertering
De darmflora zorgt voor de afbraak van stoffen die de darm zelf niet kan verteren of beter gezegd: zij leeft van de voeding die wij niet kunnen verteren (plantaardige vezels). Een zwakke darmflora zal bijgevolg verantwoordelijk zijn voor een slechte vertering, krampen, een opgeblazen gevoel, flatulentie zijn hiervan enkele mogelijke gevolgen.

Ontstekingsremming
De ontstekingsremmende eigenschappen van probiotica zijn tot nu toe voornamelijk bewezen voor darmaandoeningen zoals de ziekte van Crohn en prikkelbare darmsyndroom, die zou kunnen bestreden worden met probiotica, prebiotica en synbiotica. Onderzoek heeft inderdaad aangetoond dat een dysbalans in de darmflora een belangrijke rol speelt bij de ontwikkeling van deze aandoeningen8, 9. Deze microbiotica produceren namelijk korte keten vetzuren, die een sleutelrol spelen in het behouden van een gezond darmmilieu, ontstekingsremmende effecten hebben en die de darmperistaltiek stimuleren10. Een gezonde darmflora kan dus zorgen voor een verhoging van de aanmaak van de vetzuren, zoals acetaat, butyraat en propionaat en zo bijdragen tot bestrijden van darmaandoeningen.

Verhelpen van blaas en vaginale infecties
Bijvoorbeeld de vagina bevat wel meer dan 50 verschillende lichaamseigen microbiotica, waarvan de lactobacillen het belangrijkst zijn (zoals Lactobacillus brevis, Lactobacillus casei, Lactobacillus vaginalis). Zij gaan de strijd aan met de pathogene bacteriën zoals Gardnerella vaginalis, Ureaplasma urealyticum en Mycoplasma hominis, die urogenitale infecties veroorzaken11.

Anti-diabetische en anti-obese activiteit
Recent onderzoek heeft duidelijk verband aangetoond tussen de kwaliteit van de darmflora en metabole aandoeningen zoals diabetes en obesitas12. De darmflora beïnvloed de talloze hormonen in het lichaam die de bloedsuikerspiegel regelen. Sommige soorten kunnen ook de cholesterolwaarden in het bloed regelen13.

Effecten op de hersenen
Via de as tussen de darmflora en hersenen worden signalen uitgewisseld tussen het darmstelsel en het centrale zenuwstelsel. Darmflora is tevens van uitermate belang voor de ontwikkeling van de hersenen14. Recente studies hebben aangetoond dat probiotica helpt bij verschillende problemen zoals autisme15, psychologische stress16, angst17 en depressiviteit18. Dat zou onder andere komen doordat de darmflira neuroactieve stoffen kunnen aanmaken die vergelijkbaar zijn met hersenstoffen, zoals gamma-aminoboterzuur, een belangrijke neurotransmitter die angst en depressie tegengaat.

Tips om je goede bacteriën te versnellen
1. Zorg ervoor dat je voldoende groenten en fruit eet, vooral die rijk zijn aan prebiotica, omdat ze essentieel zijn om de eigen darmflora in je darm te voeden. Grote bronnen van prebiotica komen uit voedingsmiddelen zoals bananen, bananen, knoflook, ui, aardpeer en bladgroenten;
2. Beperk voedingsmiddelen zoals geraffineerde suiker en granen die de darmwand beschadigen tot het uiterste minimum;
3. Neem pro- en prebiotica terwijl u antibiotica gebruikt. Een veel voorkomende misvatting is dat probiotica worden verspild als ze tegelijk met antibiotica worden ingenomen. Echter, een probiotica nemen tijdens antibiotica kan echt helpen. Probiotica kunnen de pH (zuurgraad) van de dikke darm verlagen, waardoor het minder bewoonbaar is voor slechte bacteriën en meer bewoonbaar voor goede bacteriën. Bovendien kan het helpen je immuunsysteem te stimuleren. Probiotica nemen kan ook de onaangename bijwerkingen van de antibiotica verminderen, waaronder spijsverteringsstoornissen, misselijkheid, gas en een opgeblazen gevoel.
.

Prebiotica, probiotica en synbiotica, de verschillen:

Probiotica
Probiotica wil letterlijk zeggen: `Voor het leven`. Het zijn preparaten met actieve, levende culturen van bacteriën die zijn geïsoleerd uit hun natuurlijke omgeving. De twee voornaamste stammen zijn lactobacillen en bifidobacteriën. De ‘levende bacteriën’ doen het aantal bacteriën in de darmflora vergroten. Dit bevorderd de kolonisatie van de goede bacteriën in de darm. Niemand heeft dezelfde darmflora en daarom zijn er ook zoveel verschillende soorten. Uitzoeken c.q. uitmeten van de darmflorapreparaten (Mesologie) is daarom van belang. Ook huizen darmbacteriën alleen in een goed huis, de darm dient vrij in haar beweeglijkheid te zijn (Osteopathie). Daarnaast ‘huist’ de darm ook het ‘ik’ en is een goede psychische gesteldheid zowel voorwaarde als gevolg (psychotherapie).

Prebiotica
Enkele van de algemeen bekende prebiotica zijn de bifidogene eigenschappen van inuline, oligofructose en fructo-oligosacchariden (FOS), evenals galactosebevattende en xylose-bevattende oligosacchariden19,20. Prebiotica bevatten bepaalde voedingsstoffen die selectief de groei of activiteit van gunstige bacteriële soorten in de darm stimuleer21. De darmmicrobiotica zullen zich namelijk voeden met de suikers van de prebiotica.
Prebiotica hebben ook verschillende gezondheidsvoordelen, zoals 22,23
” het verminderen van het voorkomen en de duur van diarree;
” verlichting van ontstekingen in de darm;
” beschermende effecten om darmkanker te voorkomen;
” het verbeteren van de beschikbaarheid en opname van mineralen;
” het verlagen van sommige risicofactoren voor hart- en vaatziekten;
” het bevorderen van verzadiging en gewichtsverlies;
” Prebiotica kunnen op natuurlijke wijze worden verkregen uit bronnen zoals groenten, fruit en granen die worden geconsumeerd in ons dagelijks leven:
o FOS: uien, asperges, chicorei, artisjok, knoflook
o Inuline: bananen, agave, knoflook, weegbree, paardebloem
o Isomalto-oligosaccharides: soja, honing
o Galacto-oligosaccharides: linzen, kikkererwten / hummus, groene erwten, lima-boon, nierboon

Synbiotica
Synbiotica bevat een combinatie van probiotica en prebiotica. Deze combinatie helpt bij het verbeteren van de overleving en de implantatie van de darmflora. De synergetische voordelen worden efficiënter bevorderd wanneer zowel het probiotische als het prebioticum samenwerken in het levende systeem. Er is steeds meer wetenschappelijk bewijs dat de symbiotische relatie tussen prebiotica en probiotica aanzienlijk bijdraagt aan de gezondheid. De commerciële belangstelling voor functionele voedingsmiddelen die synbiotica bevatten is consequent toegenomen vanwege het besef van de voordelen voor de darmgezondheid, ziektepreventie en therapie.

Wist u dat…
” Het gewicht van de darm voor meer dan de helft uit de lichaamseigen bacteriën bestaat?24
” Er 10x zo veel bacteriën in de darm aanwezig zijn dan het totaal aantal cellen in het menselijk lichaam?
” Het een jaar duurt om de darmflora te herstellen na een antibioticakuur?

Referenties
1. R.g. Kerry et al. Benefaction of probiotics for human health: A review. Journal of food and drug analysis 26 (2018) 927-939
2. Tissier H. Tritement des infections intestinales par la methode de translormation de la flore bacterienne de lintestin. C R Soc Biol 1906;60:359e61
3. Kareem KY, Ling FH, Chwen LT, Foong OM, Asmara SA. Inhibitory activity of postbiotic produced by strains of Lactobacillus plantarum using reconstituted media supplemented with inulin. Gut Pathog 2014;6:1e7.
4. Simova ED, Beshkova DB, Dimitrov P. Characterization and antimicrobial spectrum of bacteriocins produced by lactic acid bacteria isolated from traditional Bulgari
5. Shahverdi E. Probiotics and gastrointestinal diseases. Int J Dig Dis 2016;2:1e2.
6. Song S, Lee SJ, Park D-J, Oh S, Lim K-T. The anti-allergic activity of Lactobacillus plantarum L67 and its application to yogurt. J Dairy Res 2016;99:9372e82.
7. Akelma AZ, Topcu ZIK. Probiotics and allergic disease. World J Immunol 2016;6I:75e82.
8. Cammarota G, Ianiro G, Cianci R, Bibbo S, Gasbarrini A, Curro D. The involvement of gut microbiota in inflammatory bowel disease pathogenesis: potential for therapy. Pharmacol Ther 2015;149:191e212.
9. Cammarota G, Pecere S, Ianiro G, Masucci L, Curro D. Principles of DNA-based gut microbiota assessment and therapeutic efficacy of fecal microbiota transplantation in gastrointestinal diseases. Dig Dis 2016;34:279e85.
10. Curro D, Ianiro G, Pecere S, Bibbo S, Cammarota G. Probiotics, fiber and herbal medicinal products for functional and inflammatory bowel disorders. Br J Pharmacol 2016;173:61e8.
11. Waigankar SS, Patel V. Role of probiotics in urogenital healthcare. J Midlife Health 2011;2:5e10.
12. Larsen N, Vogensen FK, van-den-Berg FW, Nielsen DS, Andreasen AS, Pedersen BK, et al. Gut microbiota in human adults with type 2 diabetes differs from non-diabetic adults. PLoS One 2010;5:1e10.
13. Karimi G, Sabran MR, Jamaluddin R, Parvaneh K, Mohtarrudin N, Ahmad Z, et al. The anti-obesity effects of Lactobacillus casei strain Shirota versus Orlistat on high fat diet-induced obese rats. Food Nutr Res 2015;59:1e8.
14. Tillisch K. The effects of gut microbiota on CNS function in humans. Gut Microbes 2014;5:404e10.
15. Daliri EBM, Oh DH, Lee BH. Psychobiotics; a promise for neurodevelopmental therapy. J Probiotics Health 2016;4:1e4.
16. Messaoudi M, Lalonde R, Violle N, Javelot H, Desor D, Nejdi A, et al. Assessment of psychotropic-like properties of a probiotic formulation (Lactobacillus helveticus R0052 and
17. Bifidobacterium longum R0175) in rats and human subjects. Br J Nutr 2011;105:755e64.
18. [19] Rao AV, Bested AC, Beaulne TM, Katzman MA, Iorio C, Berardi JM, et al. A randomized, double-blind, placebocontrolled pilot study of a probiotic in emotional symptoms of chronic fatigue syndrome. Gut Pathog 2009;1:1e6.
19. Nogueiras R, Romero-Pico A, Vazquez MJ, Novelle MG,mLopez M. The opioid system and food intake: homeostatic and hedonic mechanisms. Obes Facts 2012;5:196e207.
20. Hutkins RW, Krumbeck JA, Bindels LB, Cani PD, Fahey G, Goh YJ, et al. Prebiotics: why definitions matter. Curr Opin Biotechnol 2016;37:1e13.
21. Tanaka R, Takayama H, Morotomi M, Kuroshima T, Ueyama S, Matsumoto K, et al. Effects of administration of TOS and Bifidobacterium breve 4006 on the human fecal flora. Bifidobact Microflora 1983;2:17e24.
22. Rastall RA, Gibson GR. Recent developments in prebiotics to selectively impact beneficial microbes and promote intestinal health. Curr Opinion Biotechnol 2015;32:42e6.
23. Pena AS. Intestinal flora, probiotics, prebiotics, synbiotics and novel foods. Rev Esp Enferm Dig 2007;99:653e8.
24. Pokusaeva K, Fitzgerald GF, Sinderen D. Carbohydrate metabolism in bifidobacteria. Genes Nutr 2011;6:285e306.