Wat is het?

Buikpijn, krampen, vaak naar de wc moeten of juist helemaal niet kunnen, een opgeblazen gevoel. Komt u dat misschien bekend voor? Naar schatting heeft een op de vijf Nederlanders wel eens te kampen met een prikkelbare darm. Een spastische darm draagt vele namen. Heeft uw buurvrouw het wel eens gehad over haar Prikkelbaar Darm Syndroom (PDS), spastische colitis, spastisch colon of functionele buikklachten. Verschillende termen voor hetzelfde verschijnsel.

Zo herkent u het:

• Een zeurende of krampende buikpijn die tijdens of na het eten verergert.
• Voelbare darmbewegingen, borrelingen, een gevoelige en pijnlijke darmwand, een opgeblazen gevoel
• (Afwisselend) verstopping en/of diarree.
• De diarree is flodderig, brijachtig of soms zelfs waterdun. De aandrang is soms zeer plotseling.
• Minder eetlust, een vol gevoel, boeren, winderigheid, hoofdpijn en/of slecht slapen.
• Uw huisarts vindt geen aantoonbare lichamelijke afwijkingen; de diagnose volgt vaak als andere ziekten zijn uitgesloten

 

Het Prikkelbare Darm Syndroom (PDS of Irritable Bowel Syndrome – IBS, vroeger genoemd: spastisch colon) is een zeer frequente aandoening die wordt veroorzaakt door een verhoogde prikkelbaarheid van de dikke darm. Het komt heel veel voor bij de Nederlandse bevolking. Ongeveer bij 60 tot 200 op de 1.000 Nederlanders (ca. 10%). Het komt vaker voor bij vrouwen dan bij mannen en meestal tussen het 15e en het 65e levensjaar.

PDS gaat vaak gepaard met:

• Constipatie (met of zonder pijn)
• Diarree
• Afwisselend diarree en constipatie
• Spasmen

De spasmen zijn vaak pijnlijk, maar de ziekte is niet ernstig en leidt zeker niet tot kanker of een andere ernstige darmaandoening. Toch moet het syndroom worden behandeld.

 

Invloed van lichamelijk én geestelijk functioneren

PDS, ook wel spastisch colon genoemd, illustreert duidelijk het verband tussen het psychisch of geestelijk functioneren en het somatisch of lichamelijk functioneren. Daarom wordt spastisch colon vaak gedefinieerd als een psychosomatische ziekte. Dat betekent echter niet dat de patiënt zich de ziekte inbeeldt: de pijn is reëel. Dat betekent ook niet dat men er niets aan kan doen, integendeel. De mens is een biologische eenheid, psyche en lichaam zijn niet van elkaar te scheiden. Het prikkelbare-darmsyndroom wordt vaak beschreven als het gevolg van een overdreven reactie op stress, dan moeten we echter nagaan waarom de mens zo overdreven reageert op stress.

 

Vezels zijn belangrijk

Men moet de voorkeur geven aan fruit en groenten die zogenaamde oplosbare vezels bevatten. Zemelen bevatten enorm veel vezels, maar die vezels zijn onoplosbaar. Zemelen kunnen de pijn daarom nog verergeren.
Laxeermiddelen kunnen (tijdelijk) van nut zijn, maar moeten met mate worden voorgeschreven. Ze hebben geen enkel effect op het mechanisme van de constipatie en sommige laxeermiddelen verhogen bovendien de waterexcretie, wat de constipatie in de hand werkt. Dit veroorzaakt een vicieuze cirkel.
Een bijzondere opmerking wat kinderen betreft: kinderen met een prikkelbare-darmsyndroom vertonen vaak een chronische diarree die wordt veroorzaakt door een te eiwitrijke voeding.

 

Het ánders kijken van het IMC

De darm en met name de dikke darm heeft een eigen reflex in peristaltiek, dat wil zeggen: het voortstuwen van het voedsel (wet van Bayliss). Een verstoring van deze reflex kan het gevolg zijn van:

• Bolus, die er niet door kan
• Gisting / Rotting (Bacteriën, Koolhydraten)
• Watertekort
• Littekens
• Olietekort (Beweging).
• Ontsteking (Dysbiose)

Heb je regelmatig last van diarree, obstipatie of van allebei? Zit je met een onregelmatige stoelgang en regelmatig met buikkrampen? Dan heb je vast last van het prikkelbare-darmsyndroom (PDS) of Irritable-bowel syndrome (IBS). De diagnose PDS wordt nu bij circa 2,5 miljoen Nederlanders gesteld, een nieuw afvoerputje.

Er wordt direct gegrepen naar psylium-vezels, pepermuntolie, probiotica, FODMAP of curcuma, zonder te kijken naar het onderliggende probleem. Vervolgens komen weer studies uit over wat er allemaal niet functioneert bij PDS. Dat is ook meso-logisch.

 

Wat kan het IMC?

Wij kijken naar:

Voedingsintolerantie (mesologie), een sluimerende ontsteking in de darm, een leaky gut (lekkende darm), verandering van het microbioom, verklevingen in de darm, etc.

Laat deskundig kijken naar de persoonlijke combinatie van factoren, zoals maagfunctie, alvleesklier, darmflora, voeding en typologie, lever, kruiden, etc. Het syndroom, de naam zegt het al, heeft geen eenduidige oorzaak. Een NHG-standaard van de huisarts of internet-research vertellen de oorzaken niet. Gedegen onderzoek en een Multi causale aanpak wel, maar dat verhaal kan je niet op je buik schrijven.

De behandeling van PDS in het IMC houdt rekening met het psychische component en het fysieke component. Emotionele factoren die een rol kunnen spelen, moeten worden opgespoord. Over het algemeen betreft het angstige personen met een buikpijn die uitstraalt naar de borstkas, waardoor ze nog banger worden. Vandaar het belang van een goede psychologische aanpak. Hiervoor worden in het IMC Integrale (psycho)therapie en Past Reality Integration (PRI) ingezet. Eventuele fysieke oorzaken worden opgespeurd en behandeld door een osteopaat en/of een mesoloog.

 

Kijk ook naar het Webinar-28 van het IMC over Prikkelbaar Darm Syndroom. en Webinar 04 over Buikbrein en Darmflora.

 

Lees ook verder bij de Kennisbank van het IMC: over darmklachten, darmflora (microbioom)

 

Osteopathie houdt het in beweging.

Bij osteopathie draait alles om weefsels. Denk aan spier-, zenuw- en bindweefsel. Al deze weefsels bestaan uit cellen. Daarom is het essentieel dat de toevoer van zuurstof en voedingsstoffen, en de afvoer van afvalstoffen, vlekkeloos verlopen. Dat gaat alleen als weefsels soepel, elastisch en beweeglijk zijn, zegt de osteopathie. Een operatie, ontsteking of trauma kan de vrije beweging doen haperen. Net als verkeerde eetgewoonten, emoties of erfelijke aanleg. Wanneer weefsels daardoor geblokkeerd raken, raken ze verzadigd met afvalstoffen, ze verzuren en cellen worden zwak of zelfs ziek. De osteopaat zal de weefsels weer in beweging proberen te brengen, met de juiste ‘handgrepen’.

Bij een spastische darm bevordert de osteopaat met speciale manuele technieken onder andere de ophanging en het omhulsel van de darm. Zodat dit orgaan meer ruimte krijgt om natuurlijk en optimaal te bewegen. Vervolgens is het afwachten wat het zelf herstellend vermogen van het lichaam doet. Want daarmee valt of staat de osteopathische behandeling. Bij de een zie je vrijwel direct resultaat, bij de ander merk je pas na een paar behandelingen verbetering. Dat verschilt van mens tot mens en heeft ook te maken met hoe lang u a! klachten hebt.

Doel van een osteopaat is om een spastische darm voldoende ‘levensruimte’ te geven om zelf te herstellen, zodat deze weer normaal kan functioneren. Op een gegeven moment is de behandeling afgelopen. We! is het dan verstandig om ter controle en preventie ieder halfjaar even bij de osteopaat langs te gaan, zodat hij de minste afwijking qua beweeglijkheid meteen kan corrigeren.

 

Casus: Patiënt met PDS

Een patiënte (’70) had ruim 45 jaar buikpijn. Totdat ze de osteopathie ontdekte.
“Jarenlang vonden de specialisten niets en dus konden ze ook niets”, vertelt ze. Pas in 2002 liet een internist haar laconiek weten: ‘Ik voel het al, een spastische darm. Pijnstillers is het enige wat helpt. Maar u gaat er niet aan dood…’

“Toen ik 24 was, begon het. Hevige buikpijn en daarbij vaak het gevoel dat ik moest plassen. Ik werkte bij de politie en zie me nog stampvoetend van dat gekmakende gevoel door die lange gang van het bureau lopen. Daarna kreeg ik regelmatig darmklachten. Ik wist niet wat ik tegen die ‘knijpende’ pijn in mijn buik moest doen.”

“Het was echter niet zo’n vreselijke buikpijn dat ik er niet mee kon leven”, zegt ze nu. “Echt moe werd ik er bijvoorbeeld ook niet van. Al was ik die pijn af en toe we! zat. Ik kan dan ook niet zeggen dat het echt een impact op mijn !even heeft gehad. Het is niet leuk a!s je buikpijn hebt en je moet bijvoorbeeld naar een verjaardag, maar ik ging wel. Je went en ook aan, die buikpijn gaat op een gegeven moment bij je leven horen.”

Zodra haar buikpijn ondraaglijk werd, wipte ze bij haar huisarts aan, kreeg ze zware pijnstillers voorgeschreven en vaak ook nog een antibioticakuurtje. Ze besloot zélf op zoek te gaan naar alternatieven en kwam uit bij osteopathie. Die eerste behandeling had een grote impact. “De osteopaat pakte mijn darmen vast en dat deed vreselijk pijn. Toch voelde ik mij opmerkelijk opgeknapt. De pijn was haast verdwenen!” Daarop volgende bezoeken ging het beter. Hoe goed, bleek wel toen ze na zeven weken bij de internist kwam. “Hij onderzocht mijn buik en zei: ‘Ik heb zelden zulke soepele darmen gevoeld als die van u!”

 

Casus: opgeblazen diagnose

Vrouw 54 jaar, met rugpijn, pijn in de linker knie, opgeblazen buik, misselijkheid en verstopping. Drie jaar onderzoeken in het ziekenhuis circuit met uiteindelijke diagnose Prikkelbaar Darm-Syndroom (PDS) en Spastische Bekkenbodem Syndroom.

Onderzoek IMC: te weinig maagzuur, verminderde spijsverteringsenzymen van de alvleesklier en een fixatie van de endeldarm vlak voor de bocht naar het rectum. Deze fixatie geeft een negatieve feedback aan maag en alvleesklier, waardoor patiënte in een vicieuze cirkel beland.

Behandeling IMC: 1 x Mesologie met medicatie om de spijsvertering weer op gang te krijgen

2 x Osteopathie om de endeldarm uit haar benarde positie te bevrijden en de spijvertering weer af te stemmen.

Effect: 95% verbetering van de buikklachten, rugpijn en kniepijn zijn verdwenen. Het kan soms eenvoudiger als we verder kijken dan de endeldarm lang is.

 

Casus: kleine stofje, grote gevolgen

Patiënte, 45 jaar met klachten van een spastische darm, tegenwoordig PDS (prikkelbaar darmsyndroom) genoemd. Klachten zijn ontstaan na een zwangerschap, beëindigt met keizersnede, maar als kind ook al vaker klachten van een spastische darm gehad. Nu regelmatig heftige pijnaanvallen en vervolgens klachten van de nek en rug. Slikt veel pijnstillers op advies van de huisarts. Nader onderzoek leverde een fors gefixeerde regio van de ICV (overgang dunne naar dikke darm) en een slechte dunne darmfunctie. Dergelijke uitslagen van onderzoek wijzen sterk in de richting van een voedingsallergie of intolerantie. Testen en vragen leverde dat patiënte ooit een huidallergietest had laten doen, waarbij nikkel en een bepaalde parfumgroep positieve uitslagen gaven. Hier heeft zij nooit iets mee gedaan. Nader onderzoek gaf het sterke vermoeden van een lactose-intolerantie.

Met een minimale medicatie en een streng lactosevrij voedingsadvies kwam patiënte na zes weken klachtenvrij terug, waarbij de onderzoeksresultaten licht verbeterd waren. Bij een derde consult, na een half jaar, vertelde patiënte waar ze allemaal óók geen last meer van had, sinds het weglaten van lactose: onregelmatige stoelgang, onrustige darmen, pijnlijke en onregelmatige menstruatie, eczeem rondom de neusvleugels, pijn bij geslachtsverkeer, nikkelallergie, vage spierpijnen, wekelijkse (weekend)hoofdpijn, misselijkheid bij vet eten, gewrichtspijnen in de beide duimen. “Nooit gedacht dat een simpel stofje zoveel gevolgen kan hebben”, zei ze, “bedankt ik ben weer mezelf”. Ogenschijnlijk kleine stofjes kunnen grote gevolgen hebben, overal in het lichaam. Doe een litertje diesel bij een volle tank benzine en de motor vervuild, er is echter geen directe schade. Doe dit iedere dag en de gevolgen zullen steeds groter worden.

 

Casus: prikkelbare darm

Ongeveer 10-15% van de Nederlanders heeft last van een prikkelbare darm of PDS.  De belangrijkste symptomen zijn buikpijn, gasvorming en een afwijkend ontlastingspatroon: verstopping of diarree of beide. Stress en voeding kunnen invloed hebben op de klachten, maar zijn niet de oorzaak van Prikkelbare Darm Syndroom. PDS kan van grote invloed zijn op je leven. PDS-patiënten ervaren vaak onbegrip en sociale belemmeringen.

Een patiënt van 45 jaar bezocht ons centrum met aanhoudende pijn in de darmstreek en vermoeidheid. De pijn is zeurend en soms hevig en straalt vaak heftig door naar de rug. Beweging en eten geven verbetering, gebruik van alcohol voor een verslechtering. Het osteopathisch onderzoek vertoonde sterke dysfuncties van het caecum en het sigmoïd, oftewel het begin en het eind van de dikke darm, met daarnaast dysfuncties op beide nieren en sterke spanning op de M. Psoas, spieren van de lendenwervels naar beide heupen. De patiënt vertelde vroeger een lactose-intolerantie gehad te hebben, maar was daar ‘over heen gegroeid’. Een lactose-intolerantie is een gebrek aan het enzym lactase in de dunne darm. Ook al spreken sommige specialistwen van een mogelijk herstel van de aanmaak van dit enzym, is onze ervaring dat dit zelden gebeurt.

Naast een voedingsadvies ten aanzien van lactose-producten vermijden, werden de dikke darm en de nieren osteopathisch behandeld. Hierdoor ontspande de M. Psoas met als gevolg dat de voortdurende uitstralende klachten naar de rug verdwenen. In een periode van een jaar met in totaal vijf behandelingen is patiënt klachtenvrij, tenzij gezondigd wordt met lactose. De energie is weer terug en na het uitproberen van verschillende bewegingssporten is fietsen overgebleven; de rug is volledig hersteld.

Alleen een voedingsadvies zou de buik weliswaar enigszins tot rust gebracht hebben, maar de vastzittende darmen en nieren zouden de diepe buikklachten hebben laten aanhouden, met op den duur weer negatieve werking op de buik. Vaak dient er bij syndromen naar meerder aspecten van de klachten gekeken te worden.