Belang van vetten

Het belang van goede vetten (lipiden) en is aardig bekend binnen de ‘moderne’ kijk op voeding. Hoe de opname van vetten verloopt ook, maar wellicht kunnen we nog iets leren van het ánders kijken naar anatomie en fysiologie.

Vetten zijn van groot belang voor onze gezondheid, dat onderschrijft bijna iedereen. En dan zeker de goede vetten, zoals vele studies onmiskenbaar aantonen. Mensen met overgewicht hebben meestal teveel vet en dus ligt de één op één vergelijking met de consumptie van vetten voor de hand.

 

Opname van vetten

De opname van lipiden begint in de mond en maag met het enzym lipase, vervolgens worden verschillende lipasen uit de pancreas toegevoegd. Trypsinogeen uit de pancreas wordt omgezet in het actieve trypsine en zorgt dan voor de activatie van profosfolipase, procarboxylester, hydrolase, chymotrypsinogeen, pro-elastase en procarboxypeptidase¹. Met behulp van de gal worden de vetten daarna in de dunne darm opgenomen, gal werkt als een belangrijke emulsificator en zorgt ervoor dat de lipiden in de voedselbrij zich goed kunnen verdelen over de waterige darminhoud. Door de emulsificatie kunnen enzymen beter inwerken om vetten te verteren.

Maar dan ontstaat er een verschil. Een aantal vetten, de korte keten vetzuren (4-14 koolstofatomen o.a. boterzuur, capronzuur en caprylzuur) komen via de poortader in de lever terecht, zoals vrijwel alle voeding. Maar het grootste deel van de lipiden, ketens van 12 – 24 koolstofatomen, worden via de lymfe getransporteerd. Meestal wordt dan braaf uitgelegd dat de lymfe uiteindelijk toch in het bloed beland en zo zijn we rond.

De darmlymfe draineert echter in de cisterna chyli, gelegen achter de pancreas. Van daaruit ontspringt de ductus thoracicus, aansluitend op de V. Subclavia sinistra, het zogeheten confluens van Prigoff², om vervolgens in het rechter atrium van het hart terecht te komen³. Het vet beland dus rechtstreeks van de darm in het hart, maar vet is toch slecht voor je hart?

 

Vetten en het hart

Deze eenvoudige anatomie leert ons ánders te kijken naar de functie van vet voor het hart. Immers de meeste vetten gaan niet via de lever, maar rechtstreeks naar het hart. Dan zal dat toch ook een betekenis moeten hebben⁴.

Vet en proteïne waren natuurlijk ook dominante macronutriënten voor ons evoluerende mensen over de afgelopen 150.000 jaar. Grote hoeveelheden glucose waren nooit nodig en we hebben ook slechts 24 uur voorraad van glycogeen. Het was voornamelijk vet, ketonen en het minimum aan glucose die ons bestaan in gang hielden. Ons genetisch materiaal is erop geprogrammeerd om optimaal te functioneren op vetconsumptie⁵. De weg die vet aflegt vanuit de opname van de darmen via de lymfe en dan eerst naar ons hart en de kleine bloedsomloop, is feitelijk de anatomische onderbouwing. Het myocard contraheert als spier per slot van rekening een slordige 100.000 keer per dag, zonder spierpijn of melkzuur. Of vet dan ook de boosdoener is van hart- en vaatziekten, mag op z’n minst genuanceerd worden bekeken. Zonder het al te hard op het hart te drukken.

 

Lees verder

Lees ook de kennisbank van het IMC: vetzuren. en de pagina over hartinfarct.

 

 

Kijk ook naar het Webinar-5 van het IMC: voeding en de spijsvertering.

Kijk ook naar het Webinar-22 van het IMC: cholesterol.

 

1. Berg, Frans van den, toegepaste fysiologie, uitgeverij Lemma BV, Utrecht, 2001. ISBN 90-5189-812-6
2. Feigl, Prof. Dr. George, Fascia and spaces on the neck: myths and reality, Institute of Anatomy, Medical University of Graz, Graz, Austria, medicina fluminensis 2015, Vol. 51, No. 4, p. 430-439
3. Tortora & Grabowski, Principles of anatomy and physiology, Harper Collins, New York, ISBN: 0-673-99355-8
4. Schoonderwoerd K, Stam H. Lipid metabolism of myocardial endothelial cells. Molecular and Celulair Biochemetry, 1992 Oct 21;116(1-2):171-9.
5. Vergroesen, A.J. & Crawford, M., The role of fats in human nutrition, Academic Press Inc., San Diego, 1989, ISBN 0-12-718051-6